भारतीय स्टॉक मार्केटमध्ये ज्यांनी संपूर्ण क्षेत्राचा चेहराच बदलून टाकला, अशा दोन भावांच्या यशोगाथेची गोष्ट आज सांगणार आहे. नितीन कामत आणि निखिल कामत या दोन भावांनी सुरू केलेल्या ‘Zerodha’ कंपनीने आज आपल्या नावावर भारतातील सर्वात मोठ्या ब्रोकिंग फर्मचा मुकुट चढवला आहे. विशेष म्हणजे, त्यांनी कोणतेही बाह्य गुंतवणूकदार घेतले नाहीत, कर्ज घेतले नाही, आणि शून्य मार्केटिंग खर्चात हा प्रचंड व्यवसाय उभारला आहे.
Zerodha ची सुरुवात
Zerodha म्हणजे ‘शून्य अडथळा’. या नावामध्येच त्यांच्या ध्येयाचे प्रतिबिंब दिसते. नितीन आणि निखिल यांनी आपला प्रवास एका कॉल सेंटरमधून सुरू केला, जिथे ते हेल्थ इन्शुरन्स विकायचे. दिवसाच्या वेळेत ते ट्रेडिंग करायचे आणि रात्री कॉल सेंटरमध्ये काम करायचे. त्यांनी स्टॉक मार्केटची चांगली समज विकसित केली आणि हळूहळू स्वतःचा पोर्टफोलिओ तयार केला.
पहिलं पाऊल: कस्टमर फ्रेंडली सेवा
कामत भावांनी ट्रेडिंग साठी एक सोपं, पारदर्शक, आणि किफायतशीर व्यासपीठ तयार करण्यावर भर दिला. २०१० साली, Zerodha लॉन्च करताना त्यांनी एक फ्लॅट फी मॉडेल आणलं, जिथे एका व्यवहारासाठी केवळ ₹२० शुल्क लागत असे. यामुळे मोठ्या इन्व्हेस्टर्सनी Zerodha ला पसंती दिली.
तंत्रज्ञानावर आधारित यश
Zerodha ने नेहमीच तंत्रज्ञानावर जोर दिला. त्यांनी कस्टमर साठी “Kite” नावाचे एक साधे आणि प्रभावी इंटरफेस तयार केले. यामुळे ट्रेडिंग करताना कस्टमर्सना कोणताही तांत्रिक अडथळा येत नाही. शिवाय, त्यांनी फ्री आणि ओपन सोर्स सॉफ्टवेअरचा वापर करून प्रचंड खर्च वाचवला.
मार्केटिंगशिवाय प्रचंड वाढ
Zerodha ने कोणत्याही प्रकारचे परंपरागत मार्केटिंग केले नाही. त्याऐवजी, वर्ड ऑफ माऊथ आणि त्यांची सेवा यावर भर दिला. त्यांनी त्यांच्या सेवेचे मॉडेल असे तयार केले, की ग्राहकच नवीन ग्राहकांना आणतील. यामुळे त्यांचा ग्राहक बेस प्रचंड वाढला.
कस्टमर अनुभवाला प्राधान्य
कामत भावांनी ग्राहकांचा अनुभव सुधारण्यासाठी अनेक डिजिटल उपाययोजना केल्या. त्यांनी संपूर्ण D-mat अकाउंट ओपनिंग प्रक्रिया डिजिटल केली. हे काम आता फक्त १५ मिनिटांत पूर्ण होते, जे पूर्वी १५ दिवस लागत असत. यामुळे तरुण पीढी मोठ्या प्रमाणावर आकर्षित झाली.
आर्थिक शिस्त आणि स्वायत्तता
Zerodha ने कधीही बाह्य गुंतवणूकदारांकडून पैसा उभा केला नाही. त्यांनी फक्त आपल्या कमाईचा उपयोग व्यवसाय विस्तारासाठी केला. त्यामुळे ते पूर्णतः स्वायत्त राहिले आणि त्यांची नफा मार्जिनदेखील टिकवून ठेवली.
भविष्यातील दृष्टिकोन
आज Zerodha भारतातील ट्रेडिंग व्हॉल्यूमच्या २०% व्यवहार एकट्याने हाताळते. त्यांचा प्रवास प्रत्येक उद्योजकासाठी प्रेरणादायक आहे. त्यांनी दाखवून दिले की व्यवसाय उभा करण्यासाठी प्रचंड पैसा नाही, तर हुशारी आणि जिद्द महत्त्वाची असते.
निष्कर्ष
Zerodha चा यशस्वी प्रवास हे दाखवून देतो की योग्य दृष्टिकोन, आर्थिक शिस्त, आणि तंत्रज्ञानाचा प्रभावी वापर केल्यास कोणत्याही क्षेत्रात यश मिळवता येऊ शकते. कामत भावांनी स्टॉक मार्केट क्षेत्रात जी क्रांती घडवून आणली, ती खरंच अभूतपूर्व आहे.